گزانتان گام

زانتان گام چیست؟

صمغ زانتان، که در دسته پلی‌ساکاریدها قرار می‌گیرد، یک پلیمر طبیعی است که از طریق فرآیند تخمیر میکروبی به دست می‌آید. این ماده عمدتاً توسط باکتری‌هایی از جنس Xanthomonas تولید می‌شود. با این حال، روش‌های تولید دیگری نیز وجود دارد و می‌توان آن را از طریق فرمانتاسیون قندهایی مانند گلوکز و لاکتوز استخراج کرد. زانتان گام به دلیل خواص منحصر به فرد خود، از جمله توانایی حجم‌دهندگی و تثبیت‌کنندگی، کاربردهای گسترده و فراوانی در صنایع مختلف، به ویژه در حوزه مواد غذایی، پیدا کرده است.

زانتان که به عنوان یک غلیظ‌کننده بدون بو شناخته می‌شود، یک افزودنی تجاری پرکاربرد در بسیاری از محصولات غذایی و غیرغذایی است. پس از آنکه سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در سال ۱۹۶۹ صمغ زانتان را به عنوان یک افزودنی مجاز غذایی به رسمیت شناخت، کشورهای دیگر نیز استفاده صنعتی از آن را تأیید کردند. کیفیت و استانداردهای این ماده در سال ۱۹۷۵ توسط داروسازی ایالات متحده مورد تأیید قرار گرفت. به عنوان یک ماده افزودنی، زانتان به افزایش گرانروی محصولات غذایی کمک می‌کند و در محصولات فاقد گلوتن، نقش حیاتی در اتصال اجزا به یکدیگر دارد. علاوه بر این، در تولید بستنی به عنوان تثبیت‌کننده عمل می‌کند، در سس‌های سالاد به پیوستگی و سهولت ریختن کمک می‌کند و می‌تواند ذرات میوه را به صورت معلق در آب‌میوه‌ها نگه دارد.

 

مشخصات فیزیکی و شیمیایی زانتان گام

صمغ زانتان (Xanthan Gum)، که با نام‌های دیگری چون E415 نیز شناخته می‌شود و دارای شماره CAS 11138-66-2 است، یک پلیمر با ویژگی‌های منحصر به فرد است. فرمول شیمیایی تقریبی آن  C35H49O29 و جرم مولکولی آن حدود ۹۳۳ گرم بر مول است. یکی از برجسته‌ترین خصوصیات فیزیکی زانتان گام، توانایی فوق‌العاده آن در جذب آب بیشتر از وزن خود است. این ماده به راحتی در هر دو نوع آب سرد و گرم حل می‌شود و تبدیل به یک ژل می‌گردد. محلول آبی حاصل از زانتان دارای گرانروی (ویسکوزیته) بسیار بالایی است که این ویژگی آن را به یک غلیظ‌کننده بسیار کارآمد تبدیل می‌کند. همچنین، پایداری محلول زانتان در برابر تغییرات pH، دما و حضور الکترولیت‌ها (نمک‌ها) قابل توجه است، که این خاصیت به آن اجازه می‌دهد تا در طیف وسیعی از فرمولاسیون‌های صنعتی و غذایی به عنوان تثبیت‌کننده و حجم‌دهنده استفاده شود.

روش تهیه زانتان گام

صمغ زانتان که اولین بار در سال ۱۹۶۳ کشف شد، از طریق فرآیند تخمیر به دست می‌آید. . در این فرآیند، باکتری Xanthomonas campestris بر روی یک منبع قندی ساده، مانند گلوکز یا ساکارز، کشت داده می‌شود. محصول اولیه تخمیر به صورت یک ماده خمیری غلیظ است. برای تبدیل این ماده به شکل قابل استفاده و جامد، الکل (معمولاً ایزوپروپیل الکل) به آن افزوده می‌شود تا صمغ از محلول رسوب کند. در نهایت، محصول رسوب‌داده شده خشک و آسیاب شده و به شکل یک پودر ریز عرضه می‌شود. هنگامی که این پودر زانتان به مایعات اضافه می‌شود، به سرعت پراکنده شده و یک محلول پایدار با گرانروی (ویسکوزیته) بالا ایجاد می‌کند. همین ویژگی‌ها هستند که قابلیت‌های عالی غلیظ‌کنندگی، تعلیق و تثبیت را به این صمغ می‌بخشند و آن را برای کاربرد در محصولات متعدد ایده‌آل می‌سازند.

 

کاربردهای زانتان گام

کاربردهای صمغ زانتان در صنایع غذایی

صمغ زانتان (Xanthan Gum) به دلیل خواص چندمنظوره‌ای چون امولسیفایر، تثبیت‌کننده و غلیظ‌کننده، در طیف وسیعی از محصولات غذایی استفاده می‌شود. این ماده که حتی با غلظت ۱ درصدی می‌تواند گرانروی مایعات را به میزان قابل توجهی افزایش دهد، بدون تغییر در رنگ و طعم محصول نهایی عمل می‌کند. در سس‌ها و سس‌های سالاد، زانتان به عنوان یک تثبیت‌کننده قدرتمند عمل کرده و مانع از جدا شدن فاز روغن و آب می‌شود، و در ادویه‌ها به معلق نگه داشتن ذرات جامد کمک می‌کند. در محصولاتی مانند بستنی، افزودن زانتان گام از رشد بیش از حد بلورهای یخ جلوگیری کرده و در نتیجه باعث ایجاد بافتی نرم‌تر و دلپذیرتر می‌شود. این صمغ در ترکیب با موادی مانند دکستروز نیز به یکنواخت‌سازی و تثبیت سس‌ها و غذاهای فرآوری‌شده کمک شایانی می‌کند.

 

نقش در محصولات نانوایی و کیک

یکی از مهم‌ترین کاربردهای زانتان گام در صنعت نانوایی، به ویژه در تولید محصولات فاقد گلوتن است. از آنجا که گلوتن در آردهای سنتی مسئول ایجاد چسبندگی و ساختار در خمیر است، حذف آن باعث کاهش کیفیت بافت می‌شود. زانتان گام با تأمین این خاصیت چسبندگی از دست رفته، به خمیرهای بدون گلوتن کمک می‌کند تا ساختار مناسب، قابلیت ورز آمدن و بافت نهایی مطلوب خود را حفظ کنند.

 

کاربرد در محصولات مراقبت شخصی و آرایشی

صمغ زانتان به طور گسترده‌ای در فرمولاسیون محصولات مراقبت شخصی و زیبایی یافت می‌شود. در این محصولات، زانتان نقش کلیدی در افزایش غلظت (ضخامت) محصول ایفا می‌کند، در حالی که خاصیت روان بودن آن حفظ شده و امکان پمپ شدن یا ریختن آسان را فراهم می‌سازد. همچنین، به معلق شدن اجزای جامد مانند دانه‌های لایه‌بردار یا پیگمنت‌ها در مایعات کمک می‌کند. محصولاتی نظیر خمیردندان‌ها (برای ایجاد یکنواختی)، کرم‌ها، لوسیون‌ها و شامپوها حاوی این ماده هستند. در صنایع آرایشی نیز، زانتان به عنوان تقویت‌کننده بافت و تثبیت‌کننده امولسیون، به پایداری و قوام محصول کمک می‌کند.

 

تأثیر زانتان گام بر پوست

زانتان گام در ترکیبات مراقبت پوستی و آرایشی، یک لایه محافظتی نازک روی سطح پوست ایجاد می‌کند. این لایه، به طور مؤثر به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و از تبخیر آب جلوگیری می‌نماید. این ماده به طور کلی برای استفاده روی پوست ایمن و غیرتحریک‌کننده در نظر گرفته می‌شود و به همین دلیل، جزء رایج در بسیاری از محصولات آبرسان و آرایشی است.

 

استفاده در صنایع دارویی

در حوزه داروسازی، صمغ زانتان به عنوان یک افزودنی چندمنظوره ارزشمند شناخته می‌شود. این ماده در فرمولاسیون‌های مایع دارویی به عنوان عامل معلق‌کننده عمل می‌کند تا ذرات فعال دارو به صورت یکنواخت در مایع پخش شوند و رسوب نکنند. همچنین به عنوان امولسیون‌کننده و افزایش‌دهنده کف در انواع سوسپانسیون‌ها، شربت‌ها و سایر مایعات دارویی به کار می‌رود تا پایداری و قوام مورد نیاز را به فرمولاسیون بدهد.

 

کاربرد در محصولات صنعتی

صمغ زانتان به دلیل توانایی بالا در حفظ گرانروی و پایداری در برابر طیف گسترده‌ای از دماها و مقادیر pH، در بسیاری از کاربردهای صنعتی حیاتی است. این ویژگی مقاومت بالا، آن را برای استفاده در محصولاتی مانند تمیزکننده‌های توالت، رنگ‌ها و چسب‌ها مناسب می‌سازد. مهم‌ترین کاربرد صنعتی آن در حفاری نفت است؛ جایی که زانتان در مقیاس بزرگ برای غلیظ کردن گل حفاری استفاده می‌شود. این سیالات غلیظ شده ضروری هستند زیرا به بالا آوردن جامدات بریده‌شده توسط مته از عمق چاه به سطح زمین کمک می‌کنند.

 

عوارض زانتان گام

صمغ زانتان (Xanthan Gum) به‌طور کلی توسط سازمان غذا و دارو (FDA) ایمن تشخیص داده شده و مصرف آن مجاز است. علاوه بر ایمنی، تحقیقات نشان داده‌اند که این ترکیب ممکن است دارای خواص درمانی نیز باشد؛ برای مثال، مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۹ در مجله International Immunopharmacology به چاپ رسید، حاکی از وجود اثرات ضد سرطانی در صمغ زانتان بود. با این وجود، لازم است به عوارض جانبی احتمالی نیز توجه شود. برخی گزارش‌ها و مقالات علمی، بروز مشکلات گوارشی از جمله نفخ و گاز معده را به دنبال مصرف این ماده، به‌ویژه در مقادیر بالا، گزارش کرده‌اند. بنابراین، در حالی که این افزودنی فواید و ایمنی گسترده‌ای دارد، واکنش بدن افراد مختلف به آن ممکن است متفاوت باشد.

 

روش استفاده از صمغ زانتان

روش استفاده از صمغ زانتان شامل پراکنده کردن پودر در آب با هم‌زدن سریع برای جلوگیری از توده است. برای هیدراتاسیون کامل، ۳۰-۶۰ دقیقه استراحت دهید. غلظت ۰.۱-۰.۵% برای غلیظ کردن کافی است. در پخت، با شکر پیش‌مخلوط کنید و در آرایشی، در فاز آبی اضافه نمایید.

 

خرید زانتان گام از شرکت پرشیا کماندار پایتخت

برای تهیه صمغ زانتان (Xanthan Gum) با کیفیت جهت استفاده در صنایع شیمیایی و غذایی، می‌توانید به شرکت پرشیاکماندار پایتخت، به عنوان یکی از تأمین‌ کنندگان برجسته مواد اولیه شیمیایی و مواد اولیه غذایی، مراجعه نمایید. این شرکت با ارائه این افزودنی حیاتی که به عنوان یک غلیظ‌کننده، تثبیت‌کننده و امولسیفایر عمل می‌کند، نیازهای تولیدکنندگان در حوزه‌های مختلف از جمله فرآوری مواد غذایی، محصولات آرایشی و حفاری نفت را پوشش می‌دهد و تضمین می‌کند که محصول خریداری شده مطابق با استانداردهای صنعتی لازم باشد.